Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

uxoris N F

  • 1 progener

    prō-gĕner, i, m., a granddaughter's husband: progenerum appellat avus neptis suae virum, Paul. ex Fest. p. 228 Müll.; cf.: socer dicitur uxoris meae pater: ego illius sum gener: socer magnus dicitur uxoris meae avus: ego sum illius progener. Item prosocrus mihi uxoris meae avia est: ego illius sum progener. Dig. 38, 10, 5; Suet. Aug. 19: nihil illi profuisset puer Agrippa et Tiberius progener, Sen. Ep. 21, 4; Tac. A. 6, 45; id. H. 5, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > progener

  • 2 repudium

    rĕ-pŭdĭum, ii, n. [pudet], t. t., of married or betrothed parties, a casting off, putting away of the opposite party; a dissolution of the marriage contract, a separation, divorce, repudiation:

    inter divortium et repudium hoc interest, quod repudiari etiam futurum matrimonium potest, non recte autem sponsa divertisse dicitur, quando divortium ex eo dictum est, quod in diversas partes eunt, qui discedunt,

    Dig. 50, 16, 191; cf.:

    divortium inter virum et uxorem fieri dicitur, repudium vero sponsae remitti videtur, quod et in uxoris personam non absurde cadit,

    ib. 50, 16, 101 (Cic. uses only divortium, v. h. v.):

    renuntiare repudium sponsae,

    Plaut. Aul. 4, 10, 53 sq.; so,

    renuntiare,

    Ter. Phorm. 4, 3, 72: repudium (sponsae) remittere, Lucil. ap. Non. 383, 20; so,

    remittere,

    Plaut. Aul. 4, 10, 69; Ter. Phorm. 5, 7, 35; cf.:

    remittere uxori,

    Suet. Tib. 11:

    mittere mulieribus absentium maritorum nomine,

    id. Calig. 36; cf.:

    Maevia repudium misit,

    Dig. 24, 3, 38:

    dicere,

    Tac. A. 3, 22:

    scribere,

    Tert. Apol. 6:

    M. Lepidus Appuleiae uxoris caritate post repudium obiit,

    Plin. 7, 36, 36, § 122:

    repudio dimittere uxorem,

    Just. 11, 11, 5; 9, 7, 1:

    causam repudii dare,

    Dig. 24, 3, 39:

    repudium inter uxorem et virum nullum intercessit,

    Val. Max. 2, 1, 4:

    libellum repudii,

    Vulg. Matt. 5, 31 al.; cf. Dig. 24, tit. 2: De divortiis et repudiis.—
    II.
    Trop. (late Lat.):

    amphitheatri,

    Tert. Spect. 19:

    spectaculorum,

    id. ib. 24.

    Lewis & Short latin dictionary > repudium

  • 3 locus

        locus ī, m (plur. loci, single places; loca, n, places connected, a region), a place, spot: coacto in unum locum exercitu, Cs.: locorum situm nosse, L.: Romae per omnīs locos, S.: loci communes, public places, parks: de loco superiore dicere, i. e. from the judicial bench: Celsior ipse loco (i. e. celsiore loco), O.: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti, i. e. orations and conversations: ex inferiore loco, i. e. before a judge: primus aedium, a dwelling on the ground-floor, N.—An appointed place, station, post, position: loco movere, drive from a post, T.: loco deicere, H.: loco cedere, give way, S.: legio locum non tenuit, Cs.: loca senatoria secernere a populo, L.: loca iussa tenere, V.—Place, room: ut locus in foro daretur amicis: locum sibi fecit, O.: non erat his locus, right place, H.—A lodging, quarters: locus inde lautiaque legatis praeberi iussa, L.—A place, spot, locality, region, country: non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco: est locus, Hesperiam dicunt, V.: locos tenere, L.: occupare, S.: venisse in illa loca: ea loca incolere, that region, Cs.—Fig., place, position, degree, rank, order, office: summo loco natus, Cs.: infimo loco natus: legationis princeps locus, head, Cs.: tua dignitas suum locum obtinebit: voluptatem nullo loco numerat: qui locum tenuit virtute secundum, V.: de locis contendere, i. e. precedence, Cs.: signiferos loco movit, degraded, Cs.: duo consularia loca, L.: omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset, L.—Place, position, situation, condition, relation, state: in eum iam res rediit locum, ut, etc., T.: Peiore res loco non potis est esse, T.: Quo res summa loco? In what state? V.: missis nuntiis, quo loco res essent, L.: primo loco, first in order, Iu.: se (eos) eodem loco quo Helvetios habiturum, would treat as, etc., Cs.: parentis loco esse: reliquos obsidum loco ducere, Cs.: criminis loco esse, quod vivam, serves for: in uxoris loco habere, T.: in liberūm loco esse: se in hostium habiturum loco, qui, etc., Cs.: nescire quo loci esset, in what condition: erat causa in eo iam loci, ut, etc., in such a condition.—A topic, matter, subject, point, head, division: tractat locos ab Aristotele ante tractatos: hic locus, de naturā usuque verborum: ex quattuor locis in quos divisimus, etc.: locos quosdam transferam, shall make some extracts: speciosa locis Fabula, quotable passages, H.: loca iam recitata, H.—In rhet.: loci communes, passages of a general import (see communis).—Of time: interea loci, meanwhile, T.: postea loci, afterwards, S.: ad id locorum, till then, S.—In abl, at the right time, seasonably, appropriately, suitably: posuisti loco versūs: et properare loco et cessare, H.: Dulce est desipere in loco, H.— A fitting place, room, opportunity, cause, occasion, place, time: et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus, T.: probandae virtutis, Cs.: aliquid loci rationi dedisses: Interpellandi locus hic erat, H.: nec vero hic locus est, ut, etc., the proper occasion: Est locus in volnus, room for injury, O.: meritis vacat hic tibi locus, opportunity for services, V.: in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.: vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit, i. e. renders impossible: resecandae libidinis: si est nunc ullus gaudendi locus.
    * * *
    I
    place, territory/locality/neighborhood/region; position/point; aim point; site; part of the body; female genitals (pl.); grounds of proof
    II
    seat, rank, position; soldier's post; quarters; category; book passage, topic; part of the body; female genitals (pl.); grounds of proof

    Latin-English dictionary > locus

  • 4 numerātus

        numerātus adj.    [P. of numero], counted out, paid down, in ready money, in cash: dos uxoris numerata.—As subst n., ready money, cash: nam numeratum non erat: extra numeratum duodecim milia pondo argenti, besides coin, L.

    Latin-English dictionary > numerātus

  • 5 ob-noxius

        ob-noxius adj.,    liable, addicted, guilty: animus lubidini, S.: Terra nulli obnoxia bello, exposed, O.: Obnoxium est (with infin.), it is dangerous, Ta. —Subject, submissive, obedient, complying, servile: vobis, L.: pars (hominum) pravis obnoxia, H.: Crasso ex privatis negotiis, under the influence of, S.: amori uxoris, Ta.—Servile, abject, weak, timid: facies obnoxia, O.: obnoxius videar, L.: pax, dishonorable, L.—Obliged, under obligation, indebted, responsible, answerable: uxori, T.: Graecia beneficio libertatis Romanis, L.: hominum non ulli curae, dependent on, V.: facies nullis obnoxia gemmis, indebted, Pr.

    Latin-English dictionary > ob-noxius

  • 6 partim

        partim adv.    [acc. of pars], partly, in part: animus partim uxoris misericordiā Devinctus, partim victus, T.: non timore aliquo, sed partim dolore, partim verecundiā: partim quod timeret, partim quod, etc., Cs.—Esp., in place of any case of pars, a part, some: corpora partim Multa virum terrae infodiunt, avectaque partim Finitimos tollunt in agros, V.: bestiarum terrenae sunt aliae, partim aquatiles, aliae quasi ancipites: castra hostium invadunt, semisomnos partim, alios arma sumentes fugant, S.: Bruttios Apulosque, partim Samnitium defecisse ad Poenos, L.: eorum autem, quae obiecta sunt mihi, partim ea sunt, etc., L.: e quibus partim tecum fuerunt, partim, etc.
    * * *
    partly, for the most part; mostly

    partim... partim -- some... others

    Latin-English dictionary > partim

  • 7 Penātēs

        Penātēs ium, m    [1 PA-], the Penates, guardian gods of the family, household gods: vos Penates patriique di, V., H., O.: deos penatīs salutatum domum Devortar, T.: aedes deorum Penatium, L. — A dwelling, home, hearth (cf. Lares): a suis dis penatibus eiectus: nostris succede penatibus hospes, V.: regis, O.: uxoris, Ta.: suos penates regere, Ta.: flammis adolere penatīs, the hearth, V: certos novere penatīs, cells (of bees), V.

    Latin-English dictionary > Penātēs

  • 8 trānsigō

        trānsigō ēgī, āctus, ere    [trans+ago], to drive through, stab through, pierce through, transfix, transpierce: gladio pectus, Ph.—Fig., to carry through, bring to an end, finish, settle, complete, conclude, perform, accomplish, despatch, transact: illud factum atque transactum est: rebus transactis: quod plerumque non futura sed transacta perpendimus, Cu.: Intus transigetur quod restet, T.: pleraque per se, L.: reliqua cum Bestiā secreta, S.: rixae caede transiguntur, Ta.: sin transactum est, if all is over.—Of a difference or controversy, to settle, come to a settlement, agree, reach an understanding: inter se ut lubet, T.: cum reo: cum privatis non poterat transigi minore pecuniā: ut secum aliquid quā lubet condicione transigeret. —With cum, to make an end of, put an end to, have done with: cum Publilio certamen, L.: cum expeditionibus, Ta.: cum spe votoque uxoris semel transigitur, Ta.—Of time, to bring to an end, lead, pass, spend: tempus per ostentationem, Ta.
    * * *
    transigere, transegi, transactus V
    stab, pierce; finish, settle, complete, accomplish; perform; bargain, transact

    Latin-English dictionary > trānsigō

  • 9 uxor

        uxor ōris, f    a wife, spouse, consort: duxit iterum uxorem patre vivo: erus, quantum audio, uxore excidit, must go without a wife, T.—Poet.: Olentis uxores mariti, i. e. she-goats, H.
    * * *

    Latin-English dictionary > uxor

  • 10 adfinis

    af-fīnis (better adf-), e, adj. (abl. adfini, Cic. de Or. 1, 15, 66;

    once adfine,

    Ter. Hec. 5, 3, 9; cf. Schneid. Gram. II. 222).
    I.
    Lit., that is neighboring or a neighbor to one (ADFINES: in agris vicini, Paul. ex Fest. p. 11 Müll.), bordering on, adjacent, contiguous:

    gens adfinis Mauris, = confinis,

    Liv. 28, 17:

    saevisque adfinis Sarmata Moschis,

    Luc. 1, 430; also, near by family relationship, allied or related to by marriage, kêdesteis; and subst., a relation by marriage (opp. consanguinei, sungeneis), as explained by Modestin. Dig. 38, 10, 4:

    adfines dicuntur viri et uxoris cognati. Adfinium autem nomina sunt socer, socrus, gener, nurus, noverca, vitricus, privignus, privigna, glos, levir, etc.: ego ut essem adfinis tibi, tuam petii gnatam, Att. ap. Paul. ex Fest. s. v. numero, p. 170 Müll. (Trag. Rel. p. 201 Rib.): Megadorus meus adfinis,

    my son-in-law, Plaut. Aul. 3, 4, 14; Ter. Heaut. 5, 1, 63:

    tu me, adfinem tuum, repulisti,

    Cic. Red. in Sen. 7: ex tam multis cognatis et adfinibus, id. Clu. 14; id. ad Quir. 5:

    Caesarem ejus adfinem esse audiebant, Auct. B. Afr. 32: quanto plus propinquorum, quo major adfinium numerus,

    Tac. G. 20, 9:

    per propinquos et adfines suos,

    Suet. Caes. 1:

    adfinia vincula,

    Ov. P. 4, 8, 9.—
    II.
    Fig., partaking, taking part in, privy to, sharing, associated with; constr. with dat. or gen.; in Pac. with ad: qui sese adfines esse ad causandum volunt, Pac.ap.Non. 89, 11 (Trag. Rel. p. 80 Rib.):

    publicis negotiis adfinis, i. e. implicitus, particeps,

    taking part in, Plaut. Trin. 2, 2, 55; Ter. Heaut. 2, 1, 1:

    duos solos video adfines et turpitudini judicari,

    Cic. Clu. 45:

    huic facinori,

    id. Cat. 4, 3:

    culpae,

    id. Rosc. Am. 7, 18; id. Inv. 2, 44, 129; 2, 10:

    noxae,

    Liv. 39, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > adfinis

  • 11 affinis

    af-fīnis (better adf-), e, adj. (abl. adfini, Cic. de Or. 1, 15, 66;

    once adfine,

    Ter. Hec. 5, 3, 9; cf. Schneid. Gram. II. 222).
    I.
    Lit., that is neighboring or a neighbor to one (ADFINES: in agris vicini, Paul. ex Fest. p. 11 Müll.), bordering on, adjacent, contiguous:

    gens adfinis Mauris, = confinis,

    Liv. 28, 17:

    saevisque adfinis Sarmata Moschis,

    Luc. 1, 430; also, near by family relationship, allied or related to by marriage, kêdesteis; and subst., a relation by marriage (opp. consanguinei, sungeneis), as explained by Modestin. Dig. 38, 10, 4:

    adfines dicuntur viri et uxoris cognati. Adfinium autem nomina sunt socer, socrus, gener, nurus, noverca, vitricus, privignus, privigna, glos, levir, etc.: ego ut essem adfinis tibi, tuam petii gnatam, Att. ap. Paul. ex Fest. s. v. numero, p. 170 Müll. (Trag. Rel. p. 201 Rib.): Megadorus meus adfinis,

    my son-in-law, Plaut. Aul. 3, 4, 14; Ter. Heaut. 5, 1, 63:

    tu me, adfinem tuum, repulisti,

    Cic. Red. in Sen. 7: ex tam multis cognatis et adfinibus, id. Clu. 14; id. ad Quir. 5:

    Caesarem ejus adfinem esse audiebant, Auct. B. Afr. 32: quanto plus propinquorum, quo major adfinium numerus,

    Tac. G. 20, 9:

    per propinquos et adfines suos,

    Suet. Caes. 1:

    adfinia vincula,

    Ov. P. 4, 8, 9.—
    II.
    Fig., partaking, taking part in, privy to, sharing, associated with; constr. with dat. or gen.; in Pac. with ad: qui sese adfines esse ad causandum volunt, Pac.ap.Non. 89, 11 (Trag. Rel. p. 80 Rib.):

    publicis negotiis adfinis, i. e. implicitus, particeps,

    taking part in, Plaut. Trin. 2, 2, 55; Ter. Heaut. 2, 1, 1:

    duos solos video adfines et turpitudini judicari,

    Cic. Clu. 45:

    huic facinori,

    id. Cat. 4, 3:

    culpae,

    id. Rosc. Am. 7, 18; id. Inv. 2, 44, 129; 2, 10:

    noxae,

    Liv. 39, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > affinis

  • 12 ambadedo

    amb-ăd-ĕdo, ĕre, v. a., to eat or gnaw around, to eat up entirely:

    uxoris dotem ambadedisse,

    Plaut. Merc. 2, 1, 15 and 17.

    Lewis & Short latin dictionary > ambadedo

  • 13 amo

    ămo, āvi, ātum, 1, v. a. (amāsso = amavero, Plaut. Cas. 5, 4, 23; id. Curc. 4, 4, 22; id. Mil. 4, 2, 16; cf. Paul. ex Fest. p. 28 Müll.:

    amāsse = amavisse,

    Ter. Eun. 5, 1, 11:

    amantum = amantium,

    Plaut. Men. 2, 3, 4; Lucr. 4, 1077; Ov. A. A. 1, 439) [cf. Sanscr. kam = to love; hama = Sanscr. sam = Germ. sammt; Engl. same, Lat. similis; with the radical notion of likeness, union], to like, to love, eraô, phileô (both in the higher and the lower sense, opp. odisse; while diligere (agapô) designates esteem, regard; opp. neglegere or spernere; cf. Doed. Syn. IV. p. 97; in the high sense in the philos. writings and Epp. of Cicero; often in the low sense, esp. in the comic poets. In the Vulg. amo and amor are comparatively little used, prob. from their bad associations, amo being used 51 times and amor 20. Instead of these words, diligo, dilectio and caritas were used. Diligo (incl. dilectus) occurs 422 times, and dilectio and caritas 144 times in all; dilectio 43 and caritas 101 times).
    I.
    In gen.:

    quid autem est amare, nisi velle bonis aliquem adfici, quam maximis, etiamsi ad se ex iis nihil redeat,

    Cic. Fin. 2, 24:

    amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames, nullā indigentiā, nullā utilitate quaesitā,

    id. Am. 27, 100:

    videas corde amare (eos) inter se,

    Plaut. Capt. 2, 3, 60; Ter. Ad. 5, 3, 42:

    liberi amare patrem atque matrem videntur,

    Gell. 12, 1, 23:

    qui amat patrem aut matrem,

    Vulg. Matt. 6, 5:

    ipse Pater amat vos, h. l. used of God,

    ib. Joan. 16, 27:

    Cicerones pueri amant inter se,

    love each other, Cic. Att. 6, 1:

    magis te quam oculos nunc amo meos,

    Ter. Ad. 4, 5, 67:

    quem omnes amare meritissimo debemus,

    Cic. de Or. 1, 55, 234.—So, amare aliquem ex animo, to love with all one's heart, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5:

    unice patriam et cives,

    id. Cat. 3, 5:

    aliquem amore singulari,

    id. Fam. 15, 20:

    sicut mater unicum amat filium suum,

    Vulg. 2 Reg. 1, 26:

    dignus amari,

    Verg. E. 5, 89.—Amare in ccntr. with diligere, as stronger, more affectionate: Clodius valde me diligit, vel, ut emphatikôteron dicam, valde me amat, Cic. ad Brut. 1, 1; id. Fam. 9, 14:

    eum a me non diligi solum, verum etiam amari,

    id. ib. 13, 47; id. Fragm. ap. Non. 421, 30 (Orell. IV. 2, p. 466); Plin. Ep. 3, 9.—But diligere, as indicative of esteem, is more emph. than amare, which denotes an instinctive or affectionate love:

    non quo quemquam plus amem, aut plus diligam, Eo feci, sed, etc.,

    Ter. Eun. 1, 2, 16:

    homo nobilis, qui a suis et amari et diligi vellet,

    Cic. Verr. 2, 4, 23:

    te semper amavi dilexique,

    have loved and esteemed, id. Fam. 15, 7: diligis (agapais) me plus his? Etiam, Domine, tu scis quia amo (philô) te, Vulg. Joan. 21, 15 sqq., ubi v. Alford, Gr. Test. al.—Hence in asseverations: ita (sic) me dii (bene) ament or amabunt, so may the gods love me, by the love of the gods, most assuredly:

    ita me di amabunt, etc.,

    Plaut. Poen. 1, 3, 30 (v. the pass. in its connection):

    ita me di ament, credo,

    Ter. And. 5, 4, 44:

    non, ita me di bene ament,

    id. Hec. 2, 1, 9:

    sic me di amabunt, ut, etc.,

    id. Heaut. 3, 1, 54.—Hence also ellipt.: ita me Juppiter! (sc. amet or amabit), Plaut. Poen. 1, 3, 31 (so in Engl. with different ellipsis, bless me! sc. God).—And as a salutation: Me. Salvus atque fortunatus, Euclio, semper sies. Eu. Di te ament, Me gadore, the gods bless you! Plaut. Aul. 2, 2, 6 al.—
    II.
    Esp.
    A.
    Amare se, of vain men, to be in love with, to be pleased with one's self, also, to be selfish (used mostly by Cic.):

    quam se ipse amans sine rivali!

    Cic. Q. Fr. 3, 8:

    nisi nosmet ipsos valde amabimus,

    id. Off. 1, 9, 29; so id. Att. 4, 16 med.; id. Har. Resp. 9:

    homines se ipsos amantes,

    Vulg. 2 Tim. 3, 2.—
    B.
    Of unlawful love, Plaut. Bacch. 2, 2, 30:

    ut videas eam medullitus me amare!

    id. Most. 1, 3, 86 et saep.:

    meum gnatum rumor est amare,

    Ter. And. 1, 2, 14; 1, 2, 20 al.:

    ibi primum insuevit exercitus populi Romani amare, potare, etc.,

    Sall. C. 11, 6:

    quae (via) eo me solvat amantem,

    Verg. A. 4, 479:

    non aequo foedere amare,

    id. ib. 4, 520; Hor. S. 2, 3, 250 Heind.; Vulg. Jud. 16, 4; ib. 2 Reg. 13, 4 al. —
    C.
    Trop., to love a thing, to like, to be fond of, to find pleasure in, delight in:

    nomen, orationem, vultum, incessum alicujus amare,

    Cic. Sest. 49, 105:

    amavi amorem tuum,

    id. Fam. 9, 16:

    Alexidis manum amabam,

    id. Att. 7, 2:

    amabat litteras,

    Nep. Att. 1, 2:

    ea, quae res secundae amant, lasciviā atque superbiā incessere,

    Sall. J. 41, 3:

    amare nemus et fugere urbem,

    Hor. Ep. 2, 2, 77:

    amat bonus otia Daphnis,

    Verg. E. 5, 61:

    non omnes eadem mirantur amantque,

    Hor. Ep. 2, 2, 58:

    mirā diversitate naturā, cum īdem homines sic ament inertiam et oderint quietem,

    Tac. G. 15:

    pax et quies tunc tantum amata,

    id. ib. 40:

    qui amant vinum et pinguia,

    Vulg. Prov. 21, 17:

    amant salutationes in foro,

    ib. Luc. 20, 46: amat Janua limen, loves to remain shut, i. e. is constantly closed, Hor. C. 1, 25, 3; so,

    Nilus amet alveum suum,

    keep to its bed, Plin. Pan. 31, 4 al. —With inf. as object:

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. C. 1, 2, 50:

    amant in synagogis orare,

    Vulg. Matt. 6, 5.—
    D.
    Amare aliquem de or in aliquā re, quod, etc., to like one for something, to be obliged to one for something, to be under obligation, be thankful.
    a.
    With de:

    ecquid nos amas De fidicinā istac?

    Ter. Eun. 3, 2, 3:

    de raudusculo multum te amo,

    Cic. Att. 7, 2, 7.—
    b.
    With in:

    et in Attilii negotio te amavi,

    Cic. Fam. 13, 62.—
    c.
    With quod:

    te multum amamus, quod, etc.,

    Cic. Att. 1, 3: amas me, quod te non vidi? Domit. Afer. ap. Quint. 6, 3, 93.—Also without prep. or quod: soror, parce, amabo. Anter. Quiesco. Adelph. Ergo amo te, I like you, am much obliged to you, Plaut. Poen. 1, 2, 40:

    bene facis: Merito te amo,

    Ter. Ad. 5, 8, 23.—Hence in the eilipt. lang. of conversation, amabo or amabo te (never amabo vos, etc.), lit. I shall like you ( if you say, do, etc., that for me).—Hence in entreaties = oro, quaeso, precor (with ut or ne foll.), be so good, I pray, entreat you (in Plaut. and Ter. very freq.; in the latter always amabo without te;

    in Cic. only in Epistt.): quis hic, amabo, est, qui, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 3, 26:

    qui, amabo?

    id. Bacch. 1, 1, 19:

    quid, amabo, obticuisti?

    id. ib. 1, 1, 28 et saep.:

    id, amabo, adjuta me,

    Ter. Eun. 1, 2, 70:

    id agite, amabo,

    id. ib. 1, 2, 50 al.; Cat. 32, 1:

    id, amabo te, huic caveas,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 10; id. Men. 4, 3, 4:

    amabo te, advola,

    Cic. Q. Fr. 2, 10:

    cura, amabo te, Ciceronem nostrum,

    id. Att. 2, 2.—With ut or ne foll.:

    scin quid te amabo ut facias?

    Plaut. Men. 2, 3, 71; 3, 3, 1:

    amabo, ut illuc transeas,

    Ter. Eun. 3, 3, 31:

    amabo te, ne improbitati meae assignes, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 4.—
    E.
    With inf., to do a thing willingly, to be wont or accustomed to (cf. phileô; mostly poet. or in post-Aug. prose):

    clamore, vultu, saepe impetu, atque aliis omnibus, quae ira fieri amat,

    delights to have done, is wont to do, Sall. J. 34, 1; cf. Quint. 9, 3, 17:

    aurum per medios ire satellites Et perrumpere amat saxa potentius Ictu fulmineo,

    Hor. C. 3, 16, 9; so id. ib. 2, 3, 9; id. Epod. 8, 15; Plin. 13, 4, 7, § 28; Tac. A. 4, 9.—Hence, ămans, antis, P. a., with gen. or absol.
    A.
    Fond, loving, kind, feeling kindly to, benevolent, pleasing; and subst., a friend, patron:

    continentem, amantem uxoris maxime,

    Plaut. As. 5, 2, 7:

    veterem amicum suum studiosum, amantem, observantem sui,

    Cic. Rab. Post. 16:

    homines amantes tui,

    id. Fam. 9, 6:

    cives amantes patriae,

    id. Att. 9, 19; id. Q. Fr. 1, 1, 5:

    amans cruoris,

    Ov. P. 2, 9, 46:

    ad nos amantissimos tui veni,

    Cic. Fam. 16, 7:

    Amantissimus Domini habitabit in eo,

    Vulg. Deut. 33, 12; ib. Amos, 5, 11: amantissima eorum non proderunt iis, their most [p. 108] pleasant things, ib. Isa. 44, 9; so ib. Os. 9, 16.—
    B.
    Trop., of things, friendly, affectionate:

    nomen amantius indulgentiusque,

    Cic. Clu. 5:

    lenissimis et amantissimis verbis utens,

    id. Fam. 5, 15 al. —
    C.
    Sometimes in a bad sense = amator or amica, a paramour; cf. Wolf ad Cic. Tusc. 4, 12, 27; cf. Hor. Ep. 1, 1, 38:

    quis fallere possit amantem,

    Verg. A. 4, 296; 4, 429:

    amantium irae amoris integratio est,

    Ter. And. 3, 3, 23:

    oblitos famae melioris amantīs,

    Verg. A. 4, 221:

    perjuria amantūm,

    Ov. A. A. 1, 633.— Hence, ămanter, adv., lovingly, affectionately, Cic. Fam. 5, 19; id. Att. 2, 4.— Comp., Tac. A. 1, 43.— Sup., Cic. Am. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > amo

  • 14 beneficium

    bĕnĕfĭcĭum (better than bĕnĭfĭcĭ-um), ii, n. [beneficus].
    I.
    A benefaction, kindness, favor, benefit, service, euergetêma (sunt qui ita distinguunt, quaedam beneficia esse, quaedam officia, quaedam ministeria. Beneficium esse, quod alienus det:

    alienus est, qui potuit sine reprehensione cessare: officium esse filii, uxoris et earum personarum, quas necessitudo suscitat et ferre opem jubet: ministerium esse servi, quem condicio sua eo loco posuit, ut nihil eorum, quae praestat, imputet superiori,

    Sen. Ben.3, 18, 1);—(in prose freq.; in poetry, for metrical reasons, only in play-writers; most freq. in Ter.).
    A.
    In gen.:

    nullum beneficium esse duco id, quod, quoi facias, non placet,

    Plaut. Trin. 3, 2, 12:

    beneficium accipere,

    Ter. Ad. 2, 3, 1:

    pro maleficio beneficium reddere,

    id. Phorm. 2, 2, 22:

    immemor beneficii,

    id. And. 1, 1, 17:

    cupio aliquos parere amicos beneficio meo,

    id. Eun. 1, 2, 69:

    beneficium verbis initum re comprobare,

    id. And. 5, 1, 5:

    nec enim si tuam ob causam cuiquam commodes, beneficium illud habendum est, sed feneratio,

    Cic. Fin. 2, 35, 117; id. Off. 2. 20, 70:

    beneficio adligari: beneficio victus esse,

    Cic. Planc. 33, 81; cf.:

    Jugurtham beneficiis vincere,

    Sall. J. 9, 3:

    collocare,

    Cic. Off. 1, 15, 49 al.; 2, 20, 69:

    dare,

    id. ib. 1, 15, 48; id. Fam. 13, 8, 3' deferre, id. Off. 1, 15, 49: conferre in aliquem, [p. 232] id. ib. 1, 14, 45: quia magna mihi debebat beneficia, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 1:

    in republicā multo praestat benefici quam malefici immemorem esse,

    Sall. J. 31, 28:

    senatus et populus Romanus benefici et injuriae memor esse solet,

    id. ib. 104, 5; Petr. 126, 4:

    in iis (hominibus) beneficio ac maleficio abstineri aecum censent,

    Liv. 5, 3, 8:

    immortali memoriā retinere beneficia,

    Nep. Att. 11, 5 al. —Of the favor of the people in giving their vote:

    quidquid hoc beneficio populi Romani atque hac potestate praetoriā possum,

    Cic. Imp. Pomp. 24, 69, and 71.—
    B.
    Esp.
    1.
    Beneficio, through favor, by the help, aid, support, mediation:

    beneficio tuo salvus,

    thanks to you, Cic. Fam. 11, 22, 1; 13, 35, 1:

    nostri consulatūs beneficio,

    by means of, id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 6:

    servari beneficio Caesaris,

    Vell. 2, 71, 1:

    hoc beneficio,

    by this means, Ter. Heaut. 2, 4, 14:

    sortium beneficio,

    by the lucky turn of, Caes. B. G. 1, 53 Herz.:

    longissimae aetatis,

    Quint. 3, 1, 9:

    ingenii,

    id. 2, 11, 2; 5, 10, 121:

    eloquentiae,

    Tac. Or. 8 al.; cf.: fortunae beneficium, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2.—
    (β).
    In gen., by the agency of:

    quod beneficio ejus contingit,

    Dig. 39, 2, 40, § 1:

    beneficio furis,

    ib. 47, 2, 46 pr.—
    2.
    Alicujus beneficii facere (habere, etc.), to make dependent on one ' s bounty or favor (post-Aug.):

    commeatus a senatu peti solitos benefici sui fecit,

    Suet. Claud. 23:

    ut munus imperii beneficii sui faceret,

    Just. 13, 4, 9; cf.:

    adeo quidem dominis servi beneficia possunt dare, ut ipsos saepe beneficii sui fecerint,

    Sen. Ben. 3, 18, 4:

    sed nihil habebimus nisi beneficii alieni?

    Quint. 10, 4, 6.—
    II.
    Transf. to political life.
    A.
    A distinction, support, favor, promotion (esp. freq. after the Aug. per.):

    coöptatio collegiorum ad populi beneficium transferebatur,

    Cic. Lael. 25, 96; id. Phil. 2, 36, 91:

    quibus omnia populi Romani beneficia dormientibus deferuntur,

    id. Verr. 2, 5, 70, § 180:

    in beneficiis ad aerarium delatus,

    among those recommended to favor, id. Arch. 5, 11 Halm. ad loc.; id. Fam. 7, 5, 3:

    cum suo magno beneficio esset,

    under great obligation to his recommendation, id. Phil. 8, 6 Wernsd.; Flor. 4, 2, 92; cf. Suet. Tit. 8.—So,
    2.
    Esp. freq. of military promotions (whence beneficiarius, q. v.):

    quod scribis de beneficiis, scito a me et tribunos militaris et praefectos... delatos esse,

    Cic. Fam. 5, 20, 7:

    ut tribuni militum... quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia,

    Liv. 9, 30, 3:

    beneficia gratuita esse populi Romani,

    id. 45, 42, 11; Hirt. B. Afr. 54, 5:

    per beneficia Nymphidii,

    promoted, advanced through the favor of Nymphidius, Tac. H. 1, 25; 4, 48 Lips.:

    beneficii sui centuriones,

    i. e. his creatures, Suet. Tib. 12:

    Liber beneficiorum or Beneficium,

    the book in which the public lands that were bestowed were designated, Hyg. Limit. Const. p. 193 Goes.; Arcad. ib. p. 260.—So, SERVVS. A. COMMENTARIIS. BENEFICIORVM., Inscr. Grut. 578, 1.—
    B.
    A privilege, right (post-Aug.):

    anulorum,

    Dig. 48, 7, 42:

    religionis,

    ib. 3, 3, 18:

    militaris,

    ib. 29, 1, 3.—Hence, liberorum, a release from the office of judge, received in consequence of having a certain number of children, Suet. Claud. 15; Dig. 49, 8, 1, § 2.—
    C.
    Personified, as a god:

    duos omnino (deos credere), Poenam et Beneficium,

    Plin. 2, 7, 5, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > beneficium

  • 15 benificium

    bĕnĕfĭcĭum (better than bĕnĭfĭcĭ-um), ii, n. [beneficus].
    I.
    A benefaction, kindness, favor, benefit, service, euergetêma (sunt qui ita distinguunt, quaedam beneficia esse, quaedam officia, quaedam ministeria. Beneficium esse, quod alienus det:

    alienus est, qui potuit sine reprehensione cessare: officium esse filii, uxoris et earum personarum, quas necessitudo suscitat et ferre opem jubet: ministerium esse servi, quem condicio sua eo loco posuit, ut nihil eorum, quae praestat, imputet superiori,

    Sen. Ben.3, 18, 1);—(in prose freq.; in poetry, for metrical reasons, only in play-writers; most freq. in Ter.).
    A.
    In gen.:

    nullum beneficium esse duco id, quod, quoi facias, non placet,

    Plaut. Trin. 3, 2, 12:

    beneficium accipere,

    Ter. Ad. 2, 3, 1:

    pro maleficio beneficium reddere,

    id. Phorm. 2, 2, 22:

    immemor beneficii,

    id. And. 1, 1, 17:

    cupio aliquos parere amicos beneficio meo,

    id. Eun. 1, 2, 69:

    beneficium verbis initum re comprobare,

    id. And. 5, 1, 5:

    nec enim si tuam ob causam cuiquam commodes, beneficium illud habendum est, sed feneratio,

    Cic. Fin. 2, 35, 117; id. Off. 2. 20, 70:

    beneficio adligari: beneficio victus esse,

    Cic. Planc. 33, 81; cf.:

    Jugurtham beneficiis vincere,

    Sall. J. 9, 3:

    collocare,

    Cic. Off. 1, 15, 49 al.; 2, 20, 69:

    dare,

    id. ib. 1, 15, 48; id. Fam. 13, 8, 3' deferre, id. Off. 1, 15, 49: conferre in aliquem, [p. 232] id. ib. 1, 14, 45: quia magna mihi debebat beneficia, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 1:

    in republicā multo praestat benefici quam malefici immemorem esse,

    Sall. J. 31, 28:

    senatus et populus Romanus benefici et injuriae memor esse solet,

    id. ib. 104, 5; Petr. 126, 4:

    in iis (hominibus) beneficio ac maleficio abstineri aecum censent,

    Liv. 5, 3, 8:

    immortali memoriā retinere beneficia,

    Nep. Att. 11, 5 al. —Of the favor of the people in giving their vote:

    quidquid hoc beneficio populi Romani atque hac potestate praetoriā possum,

    Cic. Imp. Pomp. 24, 69, and 71.—
    B.
    Esp.
    1.
    Beneficio, through favor, by the help, aid, support, mediation:

    beneficio tuo salvus,

    thanks to you, Cic. Fam. 11, 22, 1; 13, 35, 1:

    nostri consulatūs beneficio,

    by means of, id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 6:

    servari beneficio Caesaris,

    Vell. 2, 71, 1:

    hoc beneficio,

    by this means, Ter. Heaut. 2, 4, 14:

    sortium beneficio,

    by the lucky turn of, Caes. B. G. 1, 53 Herz.:

    longissimae aetatis,

    Quint. 3, 1, 9:

    ingenii,

    id. 2, 11, 2; 5, 10, 121:

    eloquentiae,

    Tac. Or. 8 al.; cf.: fortunae beneficium, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2.—
    (β).
    In gen., by the agency of:

    quod beneficio ejus contingit,

    Dig. 39, 2, 40, § 1:

    beneficio furis,

    ib. 47, 2, 46 pr.—
    2.
    Alicujus beneficii facere (habere, etc.), to make dependent on one ' s bounty or favor (post-Aug.):

    commeatus a senatu peti solitos benefici sui fecit,

    Suet. Claud. 23:

    ut munus imperii beneficii sui faceret,

    Just. 13, 4, 9; cf.:

    adeo quidem dominis servi beneficia possunt dare, ut ipsos saepe beneficii sui fecerint,

    Sen. Ben. 3, 18, 4:

    sed nihil habebimus nisi beneficii alieni?

    Quint. 10, 4, 6.—
    II.
    Transf. to political life.
    A.
    A distinction, support, favor, promotion (esp. freq. after the Aug. per.):

    coöptatio collegiorum ad populi beneficium transferebatur,

    Cic. Lael. 25, 96; id. Phil. 2, 36, 91:

    quibus omnia populi Romani beneficia dormientibus deferuntur,

    id. Verr. 2, 5, 70, § 180:

    in beneficiis ad aerarium delatus,

    among those recommended to favor, id. Arch. 5, 11 Halm. ad loc.; id. Fam. 7, 5, 3:

    cum suo magno beneficio esset,

    under great obligation to his recommendation, id. Phil. 8, 6 Wernsd.; Flor. 4, 2, 92; cf. Suet. Tit. 8.—So,
    2.
    Esp. freq. of military promotions (whence beneficiarius, q. v.):

    quod scribis de beneficiis, scito a me et tribunos militaris et praefectos... delatos esse,

    Cic. Fam. 5, 20, 7:

    ut tribuni militum... quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia,

    Liv. 9, 30, 3:

    beneficia gratuita esse populi Romani,

    id. 45, 42, 11; Hirt. B. Afr. 54, 5:

    per beneficia Nymphidii,

    promoted, advanced through the favor of Nymphidius, Tac. H. 1, 25; 4, 48 Lips.:

    beneficii sui centuriones,

    i. e. his creatures, Suet. Tib. 12:

    Liber beneficiorum or Beneficium,

    the book in which the public lands that were bestowed were designated, Hyg. Limit. Const. p. 193 Goes.; Arcad. ib. p. 260.—So, SERVVS. A. COMMENTARIIS. BENEFICIORVM., Inscr. Grut. 578, 1.—
    B.
    A privilege, right (post-Aug.):

    anulorum,

    Dig. 48, 7, 42:

    religionis,

    ib. 3, 3, 18:

    militaris,

    ib. 29, 1, 3.—Hence, liberorum, a release from the office of judge, received in consequence of having a certain number of children, Suet. Claud. 15; Dig. 49, 8, 1, § 2.—
    C.
    Personified, as a god:

    duos omnino (deos credere), Poenam et Beneficium,

    Plin. 2, 7, 5, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > benificium

  • 16 computo

    com-pŭto ( conp-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    To sum up, reckon, compute.
    A.
    Prop. (mostly post-Aug.):

    id si computare quem piget, brevioribus numeris idem discat,

    Quint. 1, 10, 43:

    digitis rationem,

    Plaut. Mil. 2, 2, 51; cf. Suet. Dom. 4:

    annos, quibus viximus,

    Quint. 12, 11, 19; cf. Juv. 10, 249:

    diurna tantum tempora,

    Quint. 12, 11, 19:

    latitudinem Asiae,

    Plin. 6, 33, 38, § 209.—
    (β).
    With a rel.-clause:

    computare quantum Curius aut Fabricius in triumphis tulerint,

    Plin. 9, 35, 58, § 118:

    computare quid studia referant,

    Quint. 1, 12, 17.—
    (γ).
    Absol.: praesens computarat, pecuniam imperarat, * Cic. Phil. 2, 37, 94:

    digitis,

    Plin. 34, 8, 19, § 88:

    uxoris mortem,

    Sen. Ben. 5, 17, 4.—
    (δ).
    With cum and abl.: valetudinem cum somno, Plin. praef. § 18.—
    B.
    Trop.:

    facies tua computat annos,

    shows, reveals thy age, Juv. 6, 199:

    plures conputant quam oderunt,

    have an eye to their interests, rather than to their hatred, Sen. Ep. 14, 9.—
    II.
    To reckon in with, or in addition to (in jurid. Lat.):

    fetus pecorum fructibus,

    Dig. 23, 3, 10; cf.:

    aliquid in fructum,

    ib. 24, 3, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > computo

  • 17 congressio

    congressĭo, ōnis, f. [congredior], a coming together, in a friendly or hostile manner.
    I.
    A friendly meeting, interview, conference (almost confined to Cic.), Cic. Clu. 14, 41; id. Phil. 2, 18, 46; id. Top. 15, 59; id. Fam. 7, 10, 4;

    opp. digressio,

    id. Q. Fr. 1, 3, 4.—In plur.:

    in congressionibus familiarum,

    in familiar circles, Cic. Off. 1, 37, 132.—
    B.
    A carnal union, copulation:

    maris et feminae,

    Cic. Rep. 1, 24, 38:

    uxoris,

    Lact. 6, 20, 25; cf. 2. congressus, I. B.—
    II.
    A hostile meeting, an attack, contest (very freq. in Just., elsewhere rare, for the class. congressus), Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 15; Just. 2, 12, 8; 4, 5, 1; 6, 4, 12; 12, 8, 4; 22, 3, 9; Lact. 3, 12, 4; 6, 6, 15 al.

    Lewis & Short latin dictionary > congressio

  • 18 conputo

    com-pŭto ( conp-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    To sum up, reckon, compute.
    A.
    Prop. (mostly post-Aug.):

    id si computare quem piget, brevioribus numeris idem discat,

    Quint. 1, 10, 43:

    digitis rationem,

    Plaut. Mil. 2, 2, 51; cf. Suet. Dom. 4:

    annos, quibus viximus,

    Quint. 12, 11, 19; cf. Juv. 10, 249:

    diurna tantum tempora,

    Quint. 12, 11, 19:

    latitudinem Asiae,

    Plin. 6, 33, 38, § 209.—
    (β).
    With a rel.-clause:

    computare quantum Curius aut Fabricius in triumphis tulerint,

    Plin. 9, 35, 58, § 118:

    computare quid studia referant,

    Quint. 1, 12, 17.—
    (γ).
    Absol.: praesens computarat, pecuniam imperarat, * Cic. Phil. 2, 37, 94:

    digitis,

    Plin. 34, 8, 19, § 88:

    uxoris mortem,

    Sen. Ben. 5, 17, 4.—
    (δ).
    With cum and abl.: valetudinem cum somno, Plin. praef. § 18.—
    B.
    Trop.:

    facies tua computat annos,

    shows, reveals thy age, Juv. 6, 199:

    plures conputant quam oderunt,

    have an eye to their interests, rather than to their hatred, Sen. Ep. 14, 9.—
    II.
    To reckon in with, or in addition to (in jurid. Lat.):

    fetus pecorum fructibus,

    Dig. 23, 3, 10; cf.:

    aliquid in fructum,

    ib. 24, 3, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > conputo

  • 19 curiosus

    cūrĭōsus, a, um, adj. [cura].
    I.
    (Acc. to cura, I.) Bestowing care or pains upon a thing, applying one's self assiduously, careful, diligent, thoughtful, devoted (class.; esp. freq. in Cic.).
    A.
    In gen.
    (α).
    With in or ad:

    in omni historiā curiosus,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    si me nihilo minus nosti curiosum in re publicā quam te,

    id. Att. 5, 14, 3:

    ad investigandum curiosior,

    id. Fam. 4, 13, 5.—
    (β).
    With gen. (post-Aug.):

    medicinae,

    Plin. 25, 2, 3, § 7:

    memoriae,

    Aur. Vict. Caes. 20 fin.:

    curiosissimus famae suae,

    Capitol. Anton. Philos. 20.—
    (γ).
    With circa:

    circa uxoris pudicitiam minus curiosus fuit,

    Capitol. Pert. 13, 8.—
    (δ).
    Absol.:

    non quidem doctus, sed curiosus,

    Petr. 46, 6; so,

    pictor,

    id. 29, 4:

    felicitas Horatii,

    id. 118, 5:

    manus,

    id. 13, 1:

    consilia,

    Quint. 7, 5, 2:

    interpolatione,

    Plin. 13, 12, 23, § 75 al. —
    * 2.
    With the access. idea of excess, too eager:

    est etiam supervacua (ut sic dixerim) operositas, ut a diligenti curiosus et a religione superstitio distat,

    Quint. 8, 3, 55.—
    B.
    In partic., inquiring eagerly or anxiously about a thing, inquiring into, in a good or bad sense; curious, inquisitive.
    1.
    In gen.:

    ne curiosissimi quidem homines exquirendo audire tam multa possunt, quam, etc.,

    Cic. N. D. 1, 35, 97; id. Fam. 3, 1, 1; Varr. R. R. 2, 3, 5; Quint. 1, 8, 21; 11, 3, 143; * Hor. Epod. 17, 77 al.:

    curiosis oculis perspici non possit,

    Cic. Sest. 9, 22.—
    2.
    Implying censure ( = polupragmôn), meddlesome, officious, curious, prying, inquisitive:

    primum patere me esse curiosum,

    Cic. Fl. 29, 70; id. Fin. 2, 9, 28 Madv.; 1, 1, 3; id. Att. 15, 26, 5; cf.:

    quare ut homini curioso ita perscribe ad me,

    id. ib. 4, 11, 2:

    curiosum aliquem extimescere,

    Petr. 127:

    Quae (basia) nec pernumerare curiosi Possint,

    Cat. 7, 11 Ellis ad loc.—
    b.
    Post-Aug., subst.: cūrĭōsus, i, m., of one who is prying, a spy, scout:

    curiosum ac speculatorem ratus,

    Suet. Aug. 27.—Later, a class of secret spies, secret police, an informer, etc.; cf. Cod. Just. 12, tit. 23: De Curiosis et Stationariis al.—
    II.
    (Acc. to cura, II.) Lit., that injures himself by care; hence, transf., emaciated, wasted, lean:

    belua,

    Plaut. Aul. 3, 6, 26 (v. the passage in connection); cf.: nempe ille vivit carie curiosior, Afran. ap. Non. p. 21, 28 (Com. Rel. v. 250 Rib.).— Adv.: cūrĭŏsē.
    A.
    (Acc. to I. A.) With care, carefully:

    involvendus vestimentis,

    Cels. 2, 17; cf. Petr. 63, 6; Col. 12, 55, 2:

    cavere,

    Suet. Aug. 40 al. — Comp., Vitr. 7, 4.— Sup., Col. 11, 2, 18.—
    * 2.
    Too nicely, carefully, or particularly:

    curiose potius quam Latine loqui,

    Quint. 8, 1, 2.—
    B.
    (Acc. to I. B. 2.) Inquisitively, curiously:

    inquirerem,

    Suet. Vesp. 1.— Comp.:

    curiosius conquiram,

    Cic. Brut. 35, 133:

    facere aliquid,

    id. N. D. 1, 5, 10:

    animadvertunt ea, quae domi fiunt (pueri),

    id. Fin. 5, 15, 42.

    Lewis & Short latin dictionary > curiosus

  • 20 declino

    dē-clīno, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [CLINO = klinô], orig. to bend from the straight path; to turn aside or away (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    a.
    Act.:

    ego modo declinavi paullum me extra viam,

    Plaut. Aul. 4, 8, 11; cf.:

    sese rectā regione viai,

    Lucr. 2, 250; and: se a terris omnia numina, Poët. ap. Suet. Aug. 70:

    lumina, Catull. 64, 91: agmen,

    Liv. 1, 28; 36, 23:

    nares in alteram partem,

    Cels. 8, 5.— Poet. of the eyes, to bend down, i. e. to lower, close them in sleep: nec dulci declinat lumina somno, * Verg. A. 4, 185.—
    b.
    Neutr.:

    paulum ad dexteram de via declinavi, ut ad Pericli sepulcrum accederem,

    Cic. Fin. 5, 2, 5; id. Att. 14, 17, 2; Liv. 38, 20, 8.—So of the oblique motion of atoms (corresp. with oblique ferri): si omnes atomi declinabunt, nullae umquam cohaerescent;

    sive aliae declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur, etc.,

    Cic. Fin. 1, 6, 19 sq.; cf. id. Fat. 9, 18 (preceded by cur Epicurus atomos de via deducat):

    quae nova causa in natura est, qua declinet atomus? 20, 46 (the reading quae declinet atomum is wrong),

    id. N. D. 1, 25.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.
    a.
    Act., to turn aside: neque (mulierem) declinatam quicquam ab aliarum ingenio ullam reperias, who has departed, deviated, * Ter. Hec. 2, 1, 3; cf.:

    quaedam verborum flgurae paulum figuris sententiarum declinantur,

    Quint. 9, 3, 88; id. 10, 3, 33:

    neque spe, neque metu declinatus animus,

    id. 12, 1, 16:

    Cato literas Graecas aetate jam declinata didicit,

    in the decline of life, id. 12, 11, 23. —
    b.
    Neutr., to turn aside, deviate, turn away:

    de via,

    Cic. Lael. 17; cf.:

    de statu suo,

    id. Clu. 38, 106:

    a religione officii,

    id. Verr. 2, 3, 1:

    a malis (opp. appetere bona),

    id. Tusc. 4, 6, 13:

    a parvis delictis diligentius,

    id. Off. 1, 40 fin.:

    aliquantulum a proposito,

    id. Or. 40, 138:

    a recto itinere (oratio),

    Quint. 4, 3, 14 al.:

    gemma paulum declinans a topazio in aurum,

    passing, Plin. 37, 8, 34, § 113:

    ut eo revocetur unde huc declinavit oratio,

    digressed, Cic. de Or. 2, 38; cf. id. Leg. 1, 21 fin.:

    quantum in Italiam declinaverat belli,

    Liv. 28, 1:

    in asperam Pholoen,

    Hor. Od. 1, 33, 7:

    in pejus,

    Quint. 10, 2, 16:

    ad discendum jus,

    Quint. 12, 3, 9; cf. id. 7, 2, 30.— Absol.:

    declinasse me paululum et praesentes fluctus fugisse,

    Cic. Sest. 34:

    paulatim amor,

    decreases, Ov. M. 9, 460:

    dies coeperat declinare,

    Vulg. Luc. 9, 12. —
    B.
    In partic. grammat. t. t., to vary, inflect a part of speech.
    1.
    In the older grammarians, of every kind of inflection (declension, conjugation, comparison, derivation, etc.), Varr. L. L. 8, § 2 sq.; 10, § 11 sq.; cf. also Quint. 1, 4, 22; 1, 5, 63 al. —
    2.
    In the later grammarians, to decline, in the strict sense, Charis, p. 8 sq. et al. —
    C.
    Transf., with an object denoting that from which one turns aside; to avoid, to shun (classical, most freq. in Cic.);

    nec satis recte (oratio) declinat impetum, nisi etiam in cedendo quid deceat intellegit,

    Cic. Or. 68, 228; cf.

    , corresp. with vitare,

    id. Att. 8, 11, D. fin.; and:

    ictum,

    Liv. 42, 63, 4:

    urbem,

    Cic. Planc. 41:

    laqueos judicii,

    id. Mil. 15, 40:

    appetuntur quae secundum naturam sunt, declinantur contraria,

    id. N. D. 3, 13, 33:

    vitia,

    id. Off. 1, 6, 19:

    ea quae nocitura videantur,

    id. ib. 1, 4; cf. Tac. A. 13, 4:

    invidiam,

    id. H. 4, 41 fin.; Suet. Caes. 4:

    impudicitiam uxoris,

    Tac. A. 6, 51:

    oppida ut busta,

    Amm. 16, 2, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > declino

См. также в других словарях:

  • UXORIS emendae ceremonia — Apud Germanos olim in more fuit, teste Tacitô, mulierem, post obitum viri non nubere. Postea vero is exolevit, ita tamen, ut nec liberae esset vidua potestatis Eius igitur qui ambiret matrimonium, non pretiô solum, sed et Conciliô publicô… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Jure uxoris — is a Latin term that means by right of his wife or in right of a wife .[1] It is commonly used to refer to a title held by a man whose wife holds it in her own right. In other words, he acquired the title simply by being her husband. The husband… …   Wikipedia

  • De iure uxoris — Dieser Artikel oder Abschnitt ist nicht hinreichend mit Belegen (Literatur, Webseiten oder Einzelnachweisen) versehen. Die fraglichen Angaben werden daher möglicherweise demnächst gelöscht. Hilf Wikipedia, indem du die Angaben recherchierst und… …   Deutsch Wikipedia

  • Iure uxoris — ist eine lateinischer Begriff, der mit „aus dem Recht der Ehefrau“ zu übersetzen ist. Er wird üblicherweise benutzt, um einen (Adels )Titel zu bezeichnen, der von einem Mann geführt wird, dessen Ehefrau diesen Titel aus eigenem Recht (zum… …   Deutsch Wikipedia

  • William Comyn, jure uxoris Earl of Buchan — Infobox Politician name = William Comyn, jure uxoris Earl of Buchan imagesize = 250px caption = Map of Scotland, showing the area of Buchan which Comyn ruled over, on the north east coast, c.1230. birth date = c.1163 birth place = Altyre, Moray… …   Wikipedia

  • Quercus uxoris — Taxobox status = VU | status system = IUCN2.3 regnum = Plantae divisio = Magnoliophyta classis = Magnoliopsida ordo = Fagales familia = Fagaceae genus = Quercus species = Q. uxoris binomial = Quercus uxoris binomial authority = McVaugh synonyms …   Wikipedia

  • Walter Comyn, jure uxoris Earl of Menteith — Walter Comyn, Lord of Badenoch, jure uxoris Earl of Menteith (d. 1258) was the son of William Comyn, Justiciar of Scotia and Mormaer or Earl of Buchan by right of his second wife. Walter makes his first appearance in royal charters as early as… …   Wikipedia

  • Jure uxoris — término en latín que significa por el derecho de su mujer . Es usualmente referido al título que un noble masculino adquiere por la unión matrimonial con una mujer que posee la dignidad de soberana por derecho propio. El esposo de una heredera n …   Wikipedia Español

  • Robert de Brus, jure uxoris Earl of Carrick — Infobox Monarch | name = Robert de Brus, title = Earl of Carrick, 6th Lord of Annandale, Constable of Carlisle Castle predecessor = Robert de Brus, 5th Lord of Annandale consort = i) Marjorie of Carrick ii) Eleanor issue = i) Isabel b c1272 ii)… …   Wikipedia

  • jure uxoris — adverb By right of his wife. For example, whom genealogists name Robert Bruce IV (c 1250 c 1304), 6th Lord of Annandale, was titled Earl of Carrick jure uxoris …   Wiktionary

  • ZONA uxoris regiae et Calyptra — nomina Persicarum regionum fertilissimarum. Sic dictae ab ornamentis Reginae, quibus hae addictae erant. Plato, Alcibiade. Apud Gallicarum Rerum Scriptores similiter Zona Reginae occurrit, Gall. la Ceinture la Reyne, praestationis species, quae… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»